از آنجا که لازم است هر مکتبی، نگرش و برداشت خود را از «انسان» و نقاط قوت و ضعف و استعدادها و محدودیت های او ارائه دهد تا بر اساس آن بتوان در مورد انسان و جامعه‌ی انسانی به داوری پرداخت، لذا ضروری است که به بررسی جهان‌بینی اسلامی درباره ی انسان و ماهیت او بپردازیم چرا که اسلام به عنوان مکتبی جامع در مورد انسان و ویژگیهای طبیعی و ذاتی او و توانایی ها و ناتوانی های او خبر می‌دهد و درباره‌ی او احکام و تعالیم خاصی را ارائه کرده است. بدون چنین شناختی از انسان به عنوان فردی که جزء تشکیل دهنده جامعه است نه ارائه شناخت صحیحی از جامعه ی انسانی میسر خواهد بود و نه می توان تأثیرات متقابل فرد و جامعه را به درستی در محک سنجش و قضاوت گذاشت. در حقیقت نگاه به جامعه و کارکرد های آن و هر رویکرد اجتماعی که بدان قایل باشیم بر نگاه ما به فرد انسانی و هویت و ماهیت آن وابسته است و می توان رابطه ی وثیقی را میان نگرش فری و اجتماعی در هر یک از دیدگاه های موجود استنباط نمود. بی تردید نگاه اجتماعی مکتب اسلام نیز بر پایه ی جهان بینی آن از فرد انسان استوار است و از اینرو مرور آموزه های قرآنی در تبیین ماهیت انسان در آغاز این پژوهش ضرورت دارد.